Parallel sentence ဆိုတာ ဝါကျတစ်ကြောင်းမှာ noun, verb, adjective, adverb, preposition စတဲ့ ဝါစင်္ကရှစ်ပါး (eight parts of speech) ထဲက တစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ၊ phrase တစ်ခုလုံးကိုဖြစ်စေ တူရာနောက်တစ်ခုနဲ့ ဆက်တာပါ။ အတူယှဉ်တွဲပြီးရေးတာမို့ parallel (အပြိုင်) လို့ခေါ်တာပါ။ Parallism ကိုရေးတဲ့အခါမှာ နာမ်ကိုနာမ်ချင်း (noun)၊ ကြိယာကိုကြိယာချင်း (verb)၊ နာမဝိသေသနအချင်းချင်း (adjective) စသဖြင့် တူရာကို အတန်းလိုက် list လုပ်ပြီး ရေးရပါတယ်။
ဥပမာ – I bought you flowers, chocolate, and a postcard. (ငါ မင်းအတွက် ပန်းတွေရယ်၊ ချောကလက်ရယ်နဲ့ ပို့စ်ကဒ်တစ်ခု ဝယ်ခဲ့တယ်) ဆိုတဲ့စာကြောင်းမှာ flowers, chocolate, နဲ့ postcard ဟာ အားလုံး noun တွေဖြစ်ပါတယ်။ Noun မှာတောင်မှ object nouns (ကံနာမ်) တွေဖြစ်ပါတယ်။ I က subject, bought က verb ဖြစ်ပြီး၊ ကျန်တဲ့ object ၃ခုကို တန်းစီပြီးယှဉ်တွဲရေးသွားတာဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံး object နှစ်ခုကြားမှာ and လေးနဲ့ဆက်လိုက်တာပါ။ အဲ့လို and နဲ့ဆက်တဲ့အခါမှာ အမြဲတမ်း and ရှေ့မှာ ကော်မာ (comma) ခံရပါတယ်။
Noun ကို parallel လုပ်တတ်ပြီဆိုရင် verb ကိုလည်း လုပ်တတ်ပါပြီ။ ဥပမာ – She typed, printed, and filed the document. (သူမ မှတ်တမ်းကို စာရိုက်တယ်၊ ပရင့်ထုတ်တယ်၊ ပြီးတော့ ဖိုင်လ်တွဲတယ်) ဒီစာကြောင်းမှာဆိုရင် She က subject, the document က object ဖြစ်ပြီး အလယ်က typed, printed, filed ဆိုတဲ့ ၃ခုကတော့ verb တွေဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံး verb နှစ်ခုကြားမှာ ကော်မာခံပြီး and လေးနဲ့ဆက်လိုက်တာပါပဲ။
Verb တွေတန်းစီပြီးရေးတဲ့အခါ သတိထားရမှာက ဒီအလုပ်တွေဟာ တစ်ခုပြီးမှတစ်ခုလုပ်တာလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဗြောက်သောက်လုပ်တာကို ကြုံသလိုပဲရေးလိုက်တာလားဆိုတာ ခွဲရပါမယ်။ တချို့လုပ်ငန်းစဉ်တွေဟာ တစ်ခုပြီးမှတစ်ခုလုပ်တာဆိုရင် အရင်ဆုံးလုပ်တဲ့ verb ကို အရှေ့ဆုံးမှာရေးပြီး နောက်ဆုံးမှလုပ်တဲ့ verb ကို နောက်ဆုံးပါထားရပါတယ်။ အပေါ်က ဥပမာမှာ စာရိုက်တာကအရင်၊ ပြီးတော့ ပရင့်ထုတ်တာကနောက်၊ နောက်ဆုံးမှ ဖိုင်လ်တွဲတာမို့ အစဉ်လိုက် တစ်ခုပြီးမှတစ်ခုသဘောနဲ့ ရေးသွားတာပါ။ စာအရင်မရိုက်ဘဲနဲ့ ဘယ်လိုမှ ပရင့်ထုတ်လို့မရပါဘူး။
ဗြောက်သောက်ကြုံသလိုရေးတာကတော့ တစ်ခုပြီးမှတစ်ခုလုပ်ရတဲ့အလုပ်တွေကို ဖော်ပြတာမဟုတ်ရပါဘူး။ အပေါ်ဆုံးက ဥပမာကိုပြန်ကြည့်ပါ။ ပန်းတွေရယ်၊ ချောကလက်ရယ်၊ ပို့စ်ကဒ်တစ်ခုရယ် ဝယ်ပေးတယ်ဆိုတာဟာ ဘယ်ဟာအရင်ဝယ်တယ်၊ ဘယ်ဟာနောက်မှဝယ်တယ်ဆိုပြီး အစဉ်လိုက်ပြောစရာမလိုပါဘူး။ ပစ္စည်း၃ခုကိုဝယ်တယ်ဆိုပြီး ဗြောက်သောက်ကြုံသလိုပဲ ဖော်ပြလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆိုရင်တော့ အဆင်ပြေသလို ဘယ်ဟာအရင်ရေးရေး ရပါတယ်။
Adjective တွေကို တန်းစီပြီး parallel လုပ်ရေးမယ်ဆိုရင်လည်း ဒီလိုပါပဲ။ ဥပမာ – Paul is handsome, intelligent, curious, and kind. (ပေါလ်ဟာ ရုပ်ရည်ချောမောတယ်၊ ထက်မြက်တယ်၊ စူးစမ်းလိုစိတ်ရှိပြီး ကြင်နာတတ်တယ်). Paul ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို adjective တွေနဲ့ တန်းစီပြီးဖော်ထုတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဖော်ထုတ်တဲ့နေရာမှာ အဆင်ပြေသလို ဗြောက်သောက်ပဲဖော်ထုတ်တာပါ။ ဘယ်ဟာပြီးဘယ်ဟာလာရမယ်လို့ အစဉ်လိုက်ဖြစ်စရာမလိုပါဘူး။
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ phrase (ပုဒ်စု) လေးတွေထည့်ပြီး parallel ဝါကျတည်ဆောက်ပုံကို ပြောပြပါမယ်။ Phrase ဆိုတဲ့အတိုင်း noun, verb, adjective တွေလို တစ်လုံးစီမဟုတ်ဘဲ စကားစု၊ ပုဒ်စုလေးတွေကို တစ်တွဲစီတစ်တွဲစီ ပြိုင်ပြီးရေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ – I learned this information by reading books, searching on the Internet, and asking my coworker. (ငါ စာအုပ်တွေဖတ်ခြင်း၊ အင်တာနက်ပေါ်မှာရှာဖွေခြင်းနဲ့ ငါ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်ကိုမေးမြန်းခြင်းတွေအားဖြင့် ဒီသတင်းအချက်အလက်ကို သိရှိခဲ့တာဖြစ်တယ်).
ဒီစာကြောင်းမှာ reading books, searching on the Internet, asking my coworker ဆိုပြီး ပုဒ်စု၃စုရှိပါတယ်။ နောက်ဆုံးပုဒ်စုနှစ်ခုကြားမှာ သူ့သဒ္ဒါစည်းကမ်းအတိုင်း ကော်မာခံပြီး and နဲ့ဆက်ပါတယ်။ I learned this information (ငါ ဒီသတင်းအချက်အလက်ကို သိရှိခဲ့တယ်) ဆိုတာ ရိုးရိုး simple sentence ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒါကိုမှ အနောက်ကနေပြီး phrase ၃ခုနဲ့ complex sentence ဖြစ်အောင် ပြောင်းယူတာပါ။ ဒီသတင်းအချက်အလက်ကို သိတာတော့ဟုတ်ပြီ။ ဘယ်လိုသိတာလဲဆိုပြီး အနောက်မှာ ဆက်ရှင်းပြတဲ့ပုံစံပါ။
By ခံရေးရတာကတော့ “အားဖြင့်” ဆိုတဲ့အဓိပ္ဗာယ်လေး ပေါ်လွင်ချင်တာမို့ သဒ္ဒါစည်းကမ်းအရ သုံးတာဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအားဖြင့် သိရှိခဲ့တာလဲ။ ဒီလိုတွေအားဖြင့်သိရှိခဲ့တာပါဆိုပြီး ရှင်းပြတာပါ။ By အနောက်မှာ verb သုံးမယ်ဆိုရင် စည်းကမ်းအရ infinitive verb (Verb 1) ကို သုံးလို့မရပါ။ Continuous tense (Verb -ing) ကို သုံးရပါတယ်။ ဒါကြောင့် phrase ၃ခုရဲ့အစတွေဖြစ်တဲ့ verb သုံးခုကို Verb -ing တွေ အကုန်ပြောင်းပစ်ရပါတယ်။ Read, search နဲ့ ask ၃ခုကို reading, searching, and asking ဆိုပြီး ပြောင်းပစ်တာပါ။ ဒါဟာ phrsae တွေကို parallel လုပ်တာပါ။ နောက်ထပ်ပိုရှုပ်ထွေးလာမယ့် parallel sentence တည်ဆောက်ပုံတွေကို နောက်ဆက်တွဲသင်ခန်းစာဖြစ်တဲ့ “အဆင့်မြင့် Parallel Sentence ရေးနည်း” ဆိုတဲ့ post မှာ ဆက်လက်ရှင်းပြပါမယ်။
Craton Highways (brought to you by the SPACE Langage Academy)
